Sociale psychiatrie: Gezinsinterventies

Voor deze rubriek heb ik met name die sites, artikelen en boeken geselecteerd die u behulpzaam kunnen zijn bij het werken met gezinnen van patiënten met een ernstige psychiatrische stoornis.

Ook familie-interventies bij ernstige gedragsproblemen, alcohol en drugs zullen aan de orde komen. Dat is omdat we in de psychiatrie met deze patiënten en hun families het meest te maken hebben.

Ook bij andere stoornissen als schizofrenie gaat men er tegenwoordig vanuit dat er het best gedacht kan worden in een biopsychosociaal model.

Op het psychosociale vlak kan het beïnvloeden van de interactie tussen de patiënt en de naaste betrokkenen in het kader van een samenwerkingsmodel van veel nut zijn.

Ten slotte vindt u in deze rubriek ook informatie over tijdschriften op het gebied van gezinsinterventies en sites van verenigingen en instituten.

Tegenwoordig geldt in de psychiatrie niet langer de overtuiging dat de symptomen van de patiënt een uiting zijn van pathologie van zijn gezin.

Zijn gezinstherapeutische methodieken hiermee obsoleet geworden? Ik hoop dat deze rubriek u van het tegendeel overtuigt.

Het belangrijkste hierin zal uw eigen ervaring zijn. Roep, als u er met een patiënt helemaal niet meer uitkomt, het gezin eens bij elkaar en ervaar wat er dan nog mogelijk is.

Het volgen van een goede cursus bij een supervisor die verstand heeft van psychiatrie kan daarbij uiteraard heel behulpzaam zijn. Bij de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie (NVRG) kunt u een lijst van supervisoren opvragen.

Hoe verhouden 'Gezinstherapie', 'Psychoeducatie' en 'Werken met families'  bij patiënten met ernstige psychiatrische stoornissen zich tot elkaar?

De pioniers van de psychoeducatie bij schizofrenie - Leff, Kuipers, Goldstein en Falloon - verschilden van gezinstherapeuten als Haley en Palazolli in die zin dat zij schizofrenie uitdrukkelijk als een ziekte beschouwden.

De voorlichting die ze hierover gaven aan gezinsleden, patiënten en familieleden had ook een betrekkingskarakter: gezinnen werden ontschuldigd, kennis werd gedeeld.

Zo ontstond er een veel gelijkwaardiger relatie tussen hulpverleners, gezinsleden en patiënten.

Niettemin waren deze pioniers zich er zeer van bewust dat er in sommige gezinnen die ze 'hoog EE' noemden, veel problemen waren.

Om deze problemen samen met de betrokkenen te tackelen, gebruikten ze met name technieken die afkomstig waren uit de gezinsgedragstherapie. In deze rubriek vindt u een overzicht van boeken waarin Leff, Kuipers, Goldstein en Falloon hun interventies beschrijven.

Aan zowel het woord 'therapie' (werkt schuldinductie in de hand) als aan het woord 'psychoeducatie' (klinkt autoritair en wekt de suggestie dat het alleen gaat om voorlichting) kleven bezwaren. Julian Leff spreekt het liefst over 'familywork'. Ik zal het vertalen met 'werken met gezinnen'.

Om kennis te maken met de werkwijze van de pioniers klik dan onderstaande linken. U vindt ze ook onder boeken en handleidingen.   https://www.amazon.com/Bipolar-Disorder-Second-Family-Focused-Treatment-dp-1593856555/dp/1593856555/ref=dp_ob_title_bkhttp://www.nebhands.nebraska.edu/files/FamPsy_Workbook.pdf,   http://www.world-schizophrenia.org/disorders/McFarlane%20book.pdf , http://www.amazon.com/gp/reader/0898620651/ref=sib_dp_pt/002-1190076-6841658#reader-link,

Hieronder vindt u nog enige interessante links

Bureau de Mat http://www.demat.nl
 

• De Finse open dialogue methode

  Jaakko Seikula behandelt psychosen vanaf het allereerste begin door gesprekken met alle betrokkenen. Hij heeft zijn methode onderzocht en vastgesteld dat patiënten na een aantal jaren veel beter functioneren dan de controlegroep. Zijn idee is dat als je er heel vroeg bij bent en het gesprek gaat over die ervaringen die het thema zijn van de psychose je een chronisch verloop kan voorkomen.
  
  Momenteel zijn er een aantal Nederlandse hulpverleners getraind in de zogenaamde ''peer supported'' open dialogue. 

• De Mat

  Deze methode is door Tom Kuipers samen met Ypsilon ontwikkeld. De deelnemers, dat kunnen hulpverleners, familieleden of patiënten zijn doen met elkaar rollenspelen over moeilijke situaties, die te maken hebben met de omgang met psychose. Op de grond liggen 2 groene en 2 rode matten. DE deelnemers leren door van de ene mat naar de andere te stappen zich te realiseren of ze de interactie aangenaam of niet aangenaam vinden. Het doel is niet een zo aangenaam mogelijke interactie te hebben maar er bewust van te zijn wat er gebeurt, zodat men letterlijk kan kiezen welke positie men wenst in te nemen.  Hij is natuurlijk te gebruiken om interacties binnen het gezin beter te hanteren, maar ook verpleegkundigen van een acute opname afdeling kunnen er hun voordeel mee doen. Veel agressie kan door een goed getraind territoriumgedrag voorkomen worden!

• Open dialogue in Nederland

  Helaas wordt open dialogue niet geimplementeerd in Nederland, ondanks de enthousiaste reacties van familieleden, patienten en hulpverleners.  Collega's kwamen enthousiast van de trainingsweken terug. Er worden in het buitenland verschillende grootschalige RCT's  uitgevoerd. De Finse resultaten zijn enthousiastmerend. Zo ziet men in vervolgsstudies veel minder schizofrenie wel korte psychotische perioden. Dat geeft te denken waar gezinsinterventies nu op werken: ze bevorderen relaties en verminderen eenzaamheid. En is dat niet wat schizofrenie onderscheidt van andere psychosen?

• RESOURCE GROUP COMMUNITY TREATMENT (RACT)

  Bij deze methode wordt de patient gevraagd een groep van ongeveer 5 mensen te kiezen die hem helpen te herstellen. Dat kunnen familieleden en vrienden, maar ook een buurman of een cassiere van de supermarkt zijn. Deze groep komt regelmatig samen met de patient bijelkaar. Groot voordeel is ook dat de patient minder afhankelijk wordt van de hulpverlener. Dus als de professionele hulpverlening wordt afgebouwd behoudt hij zijn resourcegroup. Dee methode is bewezen effectief

• De relatie tussen trauma en moeite hebben met grenzen stellen

  Pete Walker heeft en een traumatische achtergrond en is therapeut. Hij schreef een fascinerend boek over hoe een traumatische jeugd je karakter vormt. Een vorm ((1 van de 4)  die je overhoudt van een jeugd waarin je geintimideerd werd is: "fawning'' . Je probeert zoveel mogelijkt te pleasen en conflicten uit de weg te gaan. Vraag daarom aan ouders die moeite hebben met grenzen stellen wat ze zelf hebben meegemaakt. Mijn eigen ervaring met trauma behandeling is dat verwerking van trauma's mensen ook helpt zich krachtiger op te stellen. 

• de invloed van eerdere genaraties [ ⁷ ONLANGS AANGEPAST ]

  De laatste jaren verschijnt er onderzoek naar hoe trauma's van vroegere generaties van invloed zijn op de mentale gezondheid, Patricia Dashorst is er op gepromoveerd in 2023. Hier zie je een powerpoint over haar onderzoek. zie ook https://www.nvrg.nl/nieuwsberichten/2023/openbaar/patricia-dashorst-gepromoveerd-op-unraveling-intrusions. Bijzonder! mensen kunnen flashbacks krijgen van wat eerdere generaties meemaakten,

• de invloed van een traumatische familie geschiedenis op het ontstaan van een psychose [ ⁷ ONLANGS AANGEPAST ]

  Koen Bolhuis.psychiater deed er onderzoek naar.

• Spoken uit het verleden [ ⁷ ONLANGS AANGEPAST ]

  Gekweld worden door stemmen of indringende beelden. Wat als deze verschijnselen fragmenten blijken te zijn van geleefde ervaringen waarover in generaties niet gesproken wordt? De ISPS, die de psychologische en sociale benaderingen van psychose centraal stelt, legde de focus op transgenerationeel trauma. Het is de ervaring van de organisators dat thema’s uit een traumatische familiegeschiedenis nog al eens het thema van een psychose zijn,
  
  ISPS Nederland Vlaanderen hield er daarom op 18 Juni 2024 een studiedag over. In het document kunt u de achtergrond van de sprekers bekijken, linken naar hun Power Points en door hen genoemde relevante literatuur.

• De eenzaamheid van de Psychose, de rol van veilige strijd bij het ontstaan en het herstel van een psychose

  Hierin beschrijft de auteur de praktijk van de transmurale gezinsbegeleiding. Ze deed kwalitatief onderzoek naar 46 patienten en hun gezinnen. Patienten waren als kind nooit in verzet geweest of hadden juist het gezin getererroriseerd. In enkele gezinnen ging de strijd met ouders met zeer veel angstige cognities gepaard. Op momenten dat ze in ingewikkelde situaties kwamen trokken de patienten zich terug in plaats van een beroep te doen op familie en vrienden. Zij waren slecht in staat te onderhandelen. Bij driekwart van de patienten ging een eenzame periode aan de psychose vooraf.  De auteur betoogt dat psychotische symptomen als een deafferentiatiefenomeen door gebrek aan sociale input gezien kan worden. Ze hield een interview over het boek met Roy Gomez van Anoiksis http://vimeo.com/52978410

• Handboek Systeemtherapie

  Nieuw doorwrocht handboek over systeemtherapie door 60 auteurs uit Nederland en Begie

• Haim Omer, Parental Presence: Reclaiming a Leadership Role in Bringing Up Our Children

  Een kind dat het gezin terroriseert? Haim Omer ontwikkelde een therapie waardoor ouders op liefdevolle wijze weer de leiding over het gezin kunnen claimen. Zeer gewaardeerd door gezinstherapeuten!

• The development of the person, the Minnesota study of risk and adaptation from birth to adulthood

  Een longitudinaal onderzoek naar de lotgevallen van 180 kinderen van weinig verdienende moeders. Het is fascinerend door zijn grondigheid: de hechtingsstijl van de moeders, maar ook andere aspecten van de opvoedingsstijl, de invloed van de relaties van moeders hier weer weer op, het gedrag op school, vriendjes, hechtingsstijl van de kinderen zelf, de samenhang met psychiatrische stoornissen op latere leeftijd....

• Coping with Alcohol and Drugsproblems

  Coping with Alcohol and Drugsproblems, the experience of Familymembers in  Three Contrasting Cultures,[2005] Orford, Jim e.a. Routledge, New York 

  Geheel volgens de moderne opvattingen: evidence-based, niet pathologiserend, gericht op samenwerking. De auteurs verrichtten onderzoek in Zuidwest Engeland, Mexico en bij de Aboriginals in Australië naar hoe familieleden omgaan met drank en drugsproblemen in hun gezin en komen tot behartingswaardige aanbevelingen.

• The Process of Emotionally Focussed Couple Therapy

  The Process op Emotionally Focussed Couple Therapy, sec ed. Creating Connection. [2004] Suzan Johnson, Brunner Roudledge, New York

  Deze relatietherapie is gebaseerd op de hechtingstheorie. Beschreven wordt een patroon waarbij een partner die boos is, soms claimend reageert en de andere partner zich terugtrekt. Johnson helpt het echtpaar focussen op de primaire hechtingsemoties die aan die secondaire emoties voorafgaan en bewerktstelligt hierdoor een ander interactiepatroon. Het model is gebaseerd op veel onderzoek en de uitkomsten zijn ook onderzocht. De therapie is geschikt voor echtparen waarvan een partner last heeft van depressies, PTSS, angststoornissen.
  

   

• Bipolar Disorder, Second Edition: A Family-Focused Treatment Approach Second Edition

  Een effectieve methode ontworpen door de helaas overleden Michael Goldstein. Deze update is van zijn naaste medewerker: Miklowitz

• The common factors in family and couple therapy

  Sprenkle, Douglas.schrijver van  Effectiveness Research in Marriage and Family Therapy. .
  Mocht u nog steeds twijfelen aan de effectiviteit van gezinswerk, dan vindt u hier een mooi overzicht van het meeste onderzoek.

  Dit is zijn laatste boek

• Multifamily Groups in the Treatment of Severe Psychiatric Disorders

  Mc Farlane, W.R. Multifamily Groups in the Treatment of Severe Psychiatric Disorders. Guilford Press, New York 2002. ISBN 1-57230-743-9.
  Een hele mooie gedetailleerde handleiding over het werken met gezinsgroepen, inclusief de patiënt, bij schizofrenie. Jaren lang geëvalueerd. Werkt beter dan werken met enkele gezinnen op de lange termijn. Waarschijnlijk komt dit doordat er een soort van 'extended family' ontstaat.

• Personal Therapy for Schizophrenia & Related Disorders

  Hogarty, G. Personal Therapy for Schizophrenia & Related Disorders. Guilford Press, New York 2002. ISBN: 1-57230-782-X.

  Hogarty zette oorspronkelijk, samen met Carol Anderson, een vorm van psychoeducatieve gedragsgezinstherapie bij patiënten met schizofrenie op. Hierna ontwikkelde hij de 'personal therapy': een vorm van ondersteunende therapie met veel aandacht voor medicatietrouw en omgaan met vroegsymptomen. Bij patiënten die nog in hun gezin woonden, werkte het beter dan de oude gezinsbenadering. Patiënten die niet bij hun ouderlijke gezin woonden, maakten kans meer recidieven te krijgen. Hijzelf verklaart het uit het feit dat die patiënten een te onveilig bestaan leidden. Hij deed echter ook veel rollenspelen met de patiënt over hoe om te gaan met zijn familieleden, dus zijn benadering kan ook opgevat worden als gezinswerk met één persoon. Bij veel gezinsstress beveelt hij hun oorspronkelijke methode aan, bij patiënten met blijvende symptomen gaat zijn voorkeur uit naar cognitieve gedragstherapie.

• Schizophrenia and the family

  Anderson, Carol M., Reiss, Douglas J., & Hogarty, Gerard E. Schizophrenia and the family. Guilford Press, New York 1986. ISBN 0-89862-065-1. Dit boek is nog steeds actueel, op de inhoud van de psychoeducatie na. Anderson is naast Leff en Goldstein en Falloon een van de pioniers van de psychoeducatieve methode. Ze beschrijft zeer nauwkeurig hoe hun werkmodel eruit ziet en besteedt veel aandacht aan hoe er een goede relatie met het gezin tot stand gebracht wordt. Ik vind dit het beste boek over hoe psychoeducatie met gezinsgedragstherapie gecombineerd kan worden. Anderson heeft samen met Hogarty haar methodiek uitvoerig onderzocht. Zij was tot voor kort hoofdredactrice van Familyprocess. Hieruit blijkt dat ze ook in het gezinstherapie veld gewaardeerd wordt.

• Systemic Couple Therapy and Depression

  Jones, Elsa, Asen, Eia, Cecchin, Gianfranco & Leff, Julian. Systemic Couple Therapy and Depression. Karnac Books, London 2000. ISBN: 1855752212.
  Dit is de handleiding van de echtpaartherapie die beter werkte dan cognitieve gedragstherapie en beter dan medicatie bij echtparen waarvan een van de partners depressief was.

• Treatment Manual for Anorexia Nervosa

  Lock, James, Grange, Daniel le, Stewart Agras, W. & Dare, Christopher. Treatment Manual for Anorexia Nervosa, a family-Based Approach. Guilford Press, London 2001. ISBN 1-57230-836-2.
  Christopher Dare, ook van het Maudsley instituut, heeft tientallen jaren ervaring met werken met gezinnen bij anorexia en heeft veel evaluatieonderzoek gedaan. Deze handleiding is dan ook de moeite waard om te lezen wanneer u 'evidence-based' behandeling aan uw patiënten wil aanbieden.

• Why does Schizophrenia develop at Late Adolescence

  Harrop, C. & Trower, P. Why does Schizophrenia develop at Late Adolescence. Wiley, Chichester 2003. ISBN 0470848782.
  Chris Harrop en Peter Trower zijn cognitief therapeuten. Zij verdiepen zich in de vraag waarom schizofrenie zich nu juist in de late adolescentie ontwikkelt. Hun hypothese is dat patiënten met schizofrenie of veel moeite hebben zich zelf te poneren of juist helemaal geen waarde hechten aan wat anderen van hun vinden, of dat ze veel moeite hebben met het contact met leeftijdgenoten. Ze verklaren negatieve symptomen uit de angst voor hun eigen mening over wie ze zelf zijn uit te komen, bij positieve symptomen zou in verwrongen vorm die mening naar buiten komen. Zij raden aan dit in de cognitieve therapie te bespreken en hen vooral te laten ontdekken dat hun ouders gewone mensen zijn. Dit is nu juist ook een onderwerp in gezinsgesprekken!

• Open Dialogues and Anticipations – Respecting Otherness in the Present Moment – Jaakko Seikkula & Tom Erik Arnkil

  De open dialogue methode is bewezen effectief. In Nederland en Belgie wordt ze op een aantal plaatse toegepast,Hopelijk zullen de resultaten, beter functioneren na een aantal jaren gerepliceerd worden. Er is in June 2021 een congres hierover:  https://www.hopendialogue.net/events/3rd-meeting-of-the-international-open-dialogue-research-collaboration/

• Open dialogue for psychosis

  Open dialogue, een behandelvorm waarbij bij het allereerste begin gesprekken samen met de familie gevoerd worden en de behandelaren heel beschikbaar blijven, is een beweging geworden. Zowel behandelaren als mensen met psychosegevoeligheid en familieleden nemen enthousiast deel. De methode wordt ook heel goed onderzocht. Er zijn diverse trials gestart, waaronder een hele grote, de ODESSI trial in Groot-Britannie. De bevindingen in Finland zijn heel bemoedigend. In plaats van een chronisch beloop zijn er meerdere korte psychosen en de patient functioneert veel beter! In dit boek staan de methode, de training, de ervaringen in diverse landen en de research levendig beschreven. 

• It didn't start with you door Marc Wolynn

  Een fascinerend boek in heldere taal: Marc Wolynn illustreert met veel voorbeelden hoe plotselinge psychische klachten correleren met gebeurtenissen in de familiegeschiedenis: trauma's, maar ook schuld zoals moord en doodslag. Hij adviseert mensen zich in die personen in de familiegeschiedenis te verdiepen, ze te begrijpen en ze te vergeven. Dat heeft een gunstg effect op de klachten. Geldt dat ook voor psychose?  Volgens mijn ervaring als sociaal psychiater hebben veel psychosen de familiegeschiedenis als thema, een geschiedenis waar families liever niet over spreken.  In de ISPS willen we in 2024 een studiedag organiseren met dit thema, We zoeken nog keynotesprekers. Helaas is Marc Wolynn verhinderd.

• Gezinstherapie Wereldwijd

  Dit tijdschrift, onder hoofdredactie van prof. dr. A. Lange, biedt vier keer per jaar een selectie uit de internationale vakliteratuur. Een aanrader voor wie niet zoveel tijd heeft en toch zijn literatuur bij wil houden.
  Het tijdschrift is helaas (nog) niet online beschikbaar; wel vindt u informatie over deze uitgave op de site van de uitgever van dit tijdschrift, Bohn Stafleu Van Loghum.

• Systeemtherapie

  Het huisblad van de Nederlandse vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie (NVRG). Verschijnt vier keer per jaar.
  Het tijdschrift is on-line beschikbaar voor NVGR- en BVGRS-leden; heel summiere informatie vindt u hier, op de site van de NVRG.

• American Journal of Family Therapy

  De inhoudsopgaven van de verschillende edities kunt u gratis bekijken. Wanneer uw instelling een abonnement op het tijdschrift heeft, kunt u ook de artikelen downloaden. Heeft u geen abonnement, dan kunt u tegen betaling een artikel bestellen (creditcardgegevens achterlaten), maar dat is duur!

• Australian and New Zealand Journal of Family Therapy (ANZJFT)

  Een aantal artikelen is online beschikbaar. Deze site biedt bovenal veel links.

• Family Process

  Een van de beroemdste gezinstherapiebladen. Ook ex-hoofdredacteur Carol Anderson is beroemd, en wel vanwege haar gezinsinterventies bij schizofrenie. Er staan veel research artikelen in. Helaas kunnen niet abonnementhouders niet meer zoeken in de inhoudsopgaven. De site biedt veel links.

• Journal of Family Psychology

  Een tijdschrift van de American Psychological Association (APA). Biedt inhoudsopgaven, samenvattingen en veel research artikelen. Een aantal belangrijke artikelen zijn in hun geheel te downloaden. Via Search the Journals (rechtsboven) en Journals (aanvinken) komt u bij een schat aan andere psychologiebladen. Veel research staat bijvoorbeeld in het Journal of Abnormal Psychology.

• Journal of Family Psychotherapy

  Informatie over en de inhoudsopgaven van dit officiële orgaan van de International Family Therapy Association (IFTA, zie onder Verenigingen en instituten: Buitenland).

• Journal of Family Therapy

  Het officiële orgaan van de Association for Family Therapy and Systemic Practice in the UK (AFT, zie onder Verenigingen en instituten: Buitenland). Abonnees op dit tijdschrift hebben toegang tot de online editie van dit tijdschrift. Niet-abonneees moeten het doen met de inhoudsopgaven van de verschillende edities en samenvattingen van artikelen en kunnen artikelen zoeken. Weinig psychiatrie.

• Journal of Research on Adolescence

  Biedt inhoudsopgaven, samenvattingen en veel links.

• Nederlandse vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie (NVRG)

  Deze site biedt informatie over de vereniging en links. o.a. naar door de NVRG georganiseerde studiedagen en sites van (zuster)verenigingen.

• The Meridan Family Programme

  Dit instituut legt zich toe op het implementeren van gezinsinterventies. Er zijn relaties met de sterke CGT beweging in Engeland. Grainne Fadden is de directeur. Die moeten we beslist een keer naar nederland halen!

• Multisystemische Therapie

  Multisystemische therapie is speciaal geschikt voor jongeren die zich niet houden aan maatschappelijke normen. Niet alleen het gezin, maar ook de school, werkgevers, de buurt, vrienden worden bij de interventie betrokken. Evidence based! Deze site biedt uitgebreide informatie.
  

• Oplossingsgerichte therapie

  Hoe zou je dag eruit zien als al je problemen opgelost zouden zijn? Veel mensen zijn zo aan het piekeren dat ze  hier nog nooit over nagedacht hebben. Nadenken over deze vraag haalt veel creatieve krachten naar boven. Ontwikkeld door Steve de Shazer 

  http://www.youtube.com/watch?v=v6rXeglulT4

• Multidimensionele Systeemtherapie

  Site van de multidimensional Familytherapy, lijkt op multisystemische therapie.

• Bevorder de kracht van Amerikaanse families

  Een rijke site, Er wordt een keur gegeven van informatieve links naar evidencebased programma's varierend van 4 tot 8 jaar, allemaal preventief werkend voor allerlei groepen van gezinnen.

• Het Gottman research instituut

  Het Gottman instituut heeft veel research gedaan naar de vraag welke elementen in de relatie van een echtpaar en de relatie tussen ouders en kinderen bijdragen aan een stabiele relatie en emotioneel intelligente kinderen. Dit is een uitgebreide site met gegevens over researchprojecten, cursussen en boeken. U kunt uw eigen huwelijk on-line testen.

• Ackerman Institute for the Family

  Een rijke site vol met o.a. tapes van beroemde gezinstherapeuten als Peggy Papp, boeken en cursussen die het instituut organiseert.

• American Association for Marriage and Family Therapy (AAMFT)

  Een rijke site met veel informatie voor gezinnen. Bijvoorbeeld over de omgang met suïcidaal gedrag en schizofrenie. Therapeuten vinden er informatie over opleidingen en congressen.

• Association for Family Therapy and Systemic Practice in the UK (AFT)

  De site van deze Engelse gezinstherapievereniging biedt vooral veel informatie over aanstaande congressen. De Journal of Family Therapy is haar officiële orgaan, maar de hyperlink naar de site van haar tijdschrift geeft een foutmelding. Ga daarom voor meer informatie over het tijdschrift naar: Tijdschriften: Buitenland.

• European Family Therapy Association (EFTA)

  Nederland is nog geen lid. Een site met veel down te loaden informatie. Organiseert regelmatig boeiende congressen

• International Family Therapy Association (IFTA)

  Informatie over (de activiteiten van) deze vereniging. De hyperlink naar haar tijdschrift, het Journal of Family Psychotherapy, geeft een foutmelding. Ga voor meer informatie over het tijdschrift naar: Tijdschriften: Buitenland. Onder Web links vindt u verwijzingen naar andere organisaties op dit gebied.

• Mental Research Institute (MRI), The

  Hij bestaat nog steeds, de beroemde Palo Alto school (Watslawick, Fish, Weakland, Jackson). Springlevend zo te zien. Veel verwijzingen naar trainingen, publicaties en lopende research.

• Brief Strategic and Systemic Therapy

  Europees netwerk van strategisch therapeuten gelieerd aan de MRI.

• Open dialogue

  Een site waarop u belangrijke informatie over de open dialogue methode kunt vinden. Ze is in Finland ontwikkeld: vanaf het allereerste begin wordt de familie elke dag bezocht. In dit proces wordt de betekenis van de psychose duidelijk. Na 5 jaar functioneren de personen van de behandelgroep beter dan die van de controlegroep. Zie ook : http://opendialogueapproach.co.uk/

De psychiater wordt vaak gevraagd orde te brengen, wanneer een patient zijn omstanders en ook behandelaars verontrust. Vaak grijpt zij of hij naar verhoging van de medicatie of een dwangopname. Maar er zijn ook andere wegen om aan deze maatschappelijke plicht te voldoen. Namelijk de psychiater kan een nieuwe vorm van gezag uitoefenen: verbindend gezag. Verbindend gezag is oorspronkelijk ontwikkeld door Haim Omer, U kunt een cursus volgen bij het Lorenzhuis. Zie voor interview met Haim Omer You Tube film. De maker van deze rubriek zou graag zien dat deze nieuwe vorm van gezag ook in de psychiatrie zijn ingang zou vinden. Zie ook een voorbeeld van het uitoefenen van nieuw gezag door staatssecretaris van Rijn 

Een webinar over gezinsinterventies bij psychose