Psychotische stoornissen

Op het internet is voor professionals weinig informatie te vinden over psychosen in het algemeen. Veelal gaat de informatie over ziektebeelden die met psychotische verschijnselen gepaard gaan, in het bijzonder is er veel informatie over schizofrenie en bipolaire stoornissen. Echter, psychotische verschijnselen als waarnemingsstoornissen en denkstoornissen kunnen ook samenhangen met ernstige depressies, manieën, mogelijk sommige persoonlijkheidsstoornissen, middelenmisbruik (o.a. LSD, PCP, cannabis, paddo's), intoxicaties (o.a. door geneesmiddelen als Lariam of L-Dopa bevattende geneesmiddelen), cerebrale schade (dementieën) en andere somatische oorzaken.

Aangezien in de meeste gevallen psychosen samen blijken te hangen met aan schizofrenie verwante 'functionele psychosen' (kortdurende psychose, schizofreniforme stoornis, schizofrenie, schizoaffectieve stoornis en de waanstoornis), beperkt de informatie zich hier tot links over deze onderwerpen. Aangezien de differentiaaldiagnose ten aanzien van bipolaire stoornissen niet altijd eenvoudig is, is ook over dit onderwerp een aantal links opgenomen.

• Netwerk Vroege Psychose

  Nederlandstalige website. Geeft informatie over psychosen, symptomen en behandeling en veel andere nuttige informatie. Is primair gericht op behandelaars, echter deels ook geschikt voor patiënten en hun familieleden. De informatie is bijeengebracht door leden van het Netwerk Vroege Psychose, een groep psychiaters die zich bezighouden met hulpverlening aan patiënten en familieleden die, vaak voor het eerst in hun leven, met een psychose in aanraking komen.

• Schizophrenia Fact Sheet - DSM-5

  Informatie over de nieuwe criteria van schizofrenie in DSM-5.

• Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP)

  Deze site biedt basale Nederlandstalige informatie over een groot aantal ziektebeelden, waaronder schizofrenie. De doelgroep van de informatie betreft patiënten, familie en andere geïnteresseerden.

• Schizophrenia

  De National Institute of Mental Health (NIMH) presenteert op deze Engelstalige site voor een brede doelgroep toegankelijke informatie over schizofrenie, oorzaken, incidentie, behandeling en prognose. Door een logische onderverdeling is meer specifieke informatie snel te vinden.

• Schizophrenia.co.uk

  Op de Engelstalige site van King's College London is onder de divisie Psychosis Studies uitgebreide informatie te vinden over allerlei aspecten van schizofrenie gericht op professionals en patiënten. De site is ontworpen door de Section of Cognitive Psychopharmacology dat behoort tot het fameuze Maudsley Hospital in Londen.

Medicamenteuze behandeling

• Bewegingsstoornissen door medicijnen

  Site van prof.dr. Peter N. van Harten, psychiater. Op deze site informatie over bewegingsstoornissen die veroorzaakt worden door medicijnen. Een veelvoorkomend, vooral in sociaal opzicht hinderlijk en vaak irreversibel probleem waar patiënten die antipsychotica gebruiken regelmatig op onderzocht moeten worden.       

• Lithium

  Informatie over stemmingsstabilisator lithium, verzameld op de site van het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen.

• Richtlijnen stemmingsstabilisatoren

  Op deze Nederlandstalige site van het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen staat onder het kopje Richtlijnen een diversiteit aan kwalitatief goede informatie omtrent allerlei aspecten van de behandeling met stemmingsstabilisatoren (lithium, carbamazapine, depakine, antipsychotica). 

• Clozapine Plus

  Op deze site van de Clozapine Plus Werkgroep staat kwalitatief goede informatie omtrent allerlei aspecten van de behandeling met clozapine.

Cognitieve therapie

• Cognitive behaviour therapy versus other psychosocial treatments for schizophrenia

  Dit Engelstalige Cochrane review bespreekt de betekenis van Cognitieve Gedragstherapie (CBT) bij schizofrenie.

Niet-medicamenteuze therapievormen, anders

• Stemmenpoli UMC Utrecht

  De stemmenpoli is voor iedereen die regelmatig stemmen hoort en daarvan afwil.
  De polikliniek richt zich vooral op mensen die al lang last hebben van stemmen en bij wie medicijnen geen of onvoldoende effect hebben. Bij veel mensen gaat stemmen horen gepaard met andere klachten zoals achterdocht, somberheid en een laag zelfgevoel. Ook deze klachten zullen tijdens de behandeling op de stemmenpoli aan bod komen.

• ISPS

  De Engelstalige website van The International Society for the Psychological Treatments of the Schizophrenias and other Psychoses (ISPS), een netwerk van mensen die psychologische benaderingen bij psychotische problematiek willen ondersteunen en propageren.

Psycho-educatie

• Psychoeducation for schizophrenia

  Dit Engelstalige Cochrane review bespreekt de effectiviteit van voorlichting aan familie en patiënten (psycho-educatie), en concludeert dat psycho-educatie in combinatie met antipsychotische medicatie een goedkope en effectieve behandelvorm is.

Rehabilitatie

• Destigmatisering en voorlichting (WPA)

  De World Psychiatric Association (WPA) heeft in 1996 een internationaal programma opgezet tegen stigmatisering van mensen met schizofrenie. De bijbehorende website is meertalig (maar niet Nederlandstalig) en hoopt via een veelheid aan informatie voor professionals, patiënten en familie een bijdrage te leveren aan destigmatisering.

• Welke vormen van begeleiding naar arbeid zijn effectief?

  Heeft arbeidstherapie of (dag)klinische arbeidsvoorbereiding zin, dan wel zou men op zoek naar betaald werk beter begeleiding kunnen bieden met een directe plaatsing en begeleiding op de werkvloer (supported employment). Crowther e.a. (Vocational rehabilitation for people with severe mental illness. Cochrane Review, 2003) concluderen in het voordeel van supported employment.

Behandelvormen, anders

• Family intervention for schizophrenia

  Een Engelstalige samenvatting uit de Cochrane Library (Pharoah e.a., 1999, Family Intervention for Schizophrenia) waarin een genuanceerd beeld wordt geschetst over de wetenschappelijke achtergronden en resultaten van onderzoeken omtrent de effectiviteit van gezinsinterventies bij mensen met schizofrenie.

• Individual psychodynamic psychotherapy and psychoanalysis

  Een Engelstalige Cochrane review (Malmberg e.a., 2001, Individual psychodynamic psychotherapy and psychoanalysis for schizophrenia and severe mental illness) waarin wordt geconcludeerd dat er geen wetenschappelijk fundament is voor psychodynamisch georiënteerde psychotherapietechnieken, toegepast bij gehospitaliseerde mensen met schizofrenie.

• Britse (NICE) Richtlijn voor de behandeling van schizofrenie

  Britse (Engelstalige) richtlijn omtrent de belangrijkste interventies in de basiszorg en specialistische zorg voor mensen met schizofrenie. Inclusief geschiedenis, epidemiologie, pathofysiologie, sociale, diagnostische en behandelconsequenties. Beschikbaar via de website van NICE als pdf-bestand. 

• Richtlijn behandeling schizofrenie van de American Psychiatric Association

  Richtlijn van de Amerikaanse vereniging voor psychiatrie (Engelstalig) voor de diagnostiek en behandeling van mensen met schizofrenie. Onder het kopje Guidelines zijn de Practice Guideline (april 2004) en de Quick Reference Guide als pdf-bestand beschikbaar.

• Multidisciplinaire richtlijn diagnostiek en behandeling van schizofrenie

  Nederlandse Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie richt zich op diagnostiek, zorgorganisatie en behandeling van volwassen cliënten met schizofrenie. Een 208 pagina's tellend document uit het jaar 2005 dat op basis van wetenschappelijk onderzoek en opinies van deskundigen aanbevelingen doet voor diagnostiek en behandeling. Online beschikbaar als pdf-bestand.

• Evenwicht! (E-zine)

  Nederlandstalig elektronisch tijdschrift dat brede informatie geeft voor de geïnteresseerde leek over een zeer groot aantal aspecten van schizofrenie, behandelingen, antipsychotica en de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Betrouwbare informatie die van goede kwaliteit is, voor leken soms wat moeilijk.

• Familievereniging Ypsilon

  Vereniging van familieleden van patiënten met schizofrenie wil het lot van mensen met schizofrenie en aanverwante psychotische stoornissen en hun verwanten verbeteren. Uitgebreide site met veel hoogwaardig voorlichtingsmateriaal voor familie, waar patiënten en hulpverleners ook veel lezenswaardigs zullen vinden. Daarnaast is de site erop gericht dat leden elkaar onderling kunnen ondersteunen.

• SimplePsych

  Een Engelstalige site die zich richt op gebruikers van de geestelijke gezondheid. Bevat veel beknopte informatie over o.a. psychosen, schizofrenie en behandeling.

• Vereniging voor Manisch-Depressieven en Betrokkenen (VMDB)

  Deze Nederlandstalige site biedt algemene informatie over symptomen, oorzaken, epidemiologie, behandeling en prognose van mensen met een manische depressie, tegenwoordig veelal aangeduid met bipolaire stoornis.

• Psychose-Consortium

  Dit consortium is een samenwerking van behandelaren en onderzoekers die gespecialiseerd zijn in de behandeling van psychose, met de volgende doelen:
  a. verbetering van de behandeling voor psychose door klinisch relevant onderzoek
  b. snelle implementatie van nieuwe behandelingen door goede samenwerking
  c. meer uniformiteit in de behandeling van psychose
  d. makkelijk doorverwijzen of overleggen over complexe situaties

• EU-GEI

  EUropees netwerk van nationale schizofrenienetwerken voor het bestuderen van Gen-OmgevingsInteracties (EUropean network of national schizophrenia networks studying Gene-Environment Interactions).

• EPPIC: epidemiologie, pathogenese en behandelmogelijkheden van schizofrenie

  Het EPPIC-programma is een in Australië gelokaliseerd onderzoeks- en behandelcentrum speciaal voor mensen met vroege psychotische verschijnselen of mensen met een verhoogd risico om later een psychose te ontwikkelen. Het project presenteert zich op een Engelstalige site met uitgebreide informatie over behandeling, psycho-educatie en research.

• Brain & Behavior research Foundation (formerly NARSAD)

  Het is even zoeken, maar op de site van deze Amerikaanse organisatie is een schat aan informatie te vinden; vooral interessant voor onderzoekers en clinici die geïnteresseerd zijn in nieuwe ontwikkelingen.
  De site biedt niet alleen oriënterende informatie over schizofrenie en depressie, maar vooral ook informatie over recent gesubsidieerde onderzoeksactiviteiten en congressen, zodat een goed overzicht ontstaat van wetenschappelijk onderzoek rond schizofrenie.

• National Institute of Mental Health (NIMH)

  Een uitgebreide Engelstalige website waarin dit Amerikaanse instituut zich presenteert en o.a. informatie geeft over lopend en voorgenomen onderzoek en subsidiemogelijkheden.

• PRIME: Prevention through Risk Identification Management & Education

  PRIME is het researchproject van de Universiteit van Yale dat zich richt op jonge mensen die mogelijk risico lopen op het ontwikkelen van psychotische problematiek. De doelstellingen van het onderzoeksproject zijn vergelijkbaar met die van EPPIC (zie hierboven) en TIPS (zie hieronder).

• TIPS: early intervention in psychosis

  TIPS is een Noors/Deens project dat als doel heeft mensen met een ernstige psychiatrische ziekte zo vroeg mogelijk te behandelen en de langetermijnperspectieven van patiënten te verbeteren. De kern van het onderzoek bestaat eruit om via voorlichting aan de gemeenschap de kennis omtrent ernstige psychiatrische stoornissen te verhogen en stigmatisatie te verminderen. Zo hoopt men o.a. de tijd tussen de eerste symptomen en de behandeling van psychosen (Duration of Untreated Psychosis) te verminderen. De site is in het Noors en Engels en geeft informatie over het lopend onderzoek, het design van het onderzoek en publicaties. Daarnaast is er Engelstalige informatie over psychosen.

• Stichting Patiëntenvertrouwenspersoon GGZ

  Deze stichting biedt onafhankelijke ondersteuning voor klanten of patiënten in de ggz. De site ondersteunt deze functie met informatie. De stichting heeft deskundigen in dienst die de belangen van patiënten in hun relatie met zorgvoorzieningen en autoriteiten behartigen.